Gij zult niet stelen.

GIJ ZULT NIET STELEN

vrijdag 7 maart 2008

Gezeten op een zonnig terras, gelegen aan de Avenida Vieira Souto, aan het strand van Ipanema in Rio de Janeiro geniet ik met volle teugen van mijn Cuba Libre. Het uitzicht op strand en zee is hemels. Mensen vermaken zich met volleybal en andere balsporten. Nog weer anderen gaan in looppas de boulevard heen en weer. Kokosnoten en geschaafd ijs gaan grif van de hand. Het leven lijkt in dit gedeelte van de wereld zo anders dan bij ons in Europa. Een voorbijtrekkende muzikant weet met zijn niet onverdienstelijke getokkel op de gitaar mij wat muntgeld uit de zak te kloppen. Voor de aanwezige toeristen, waaronder ik, is dit alles een zeer aangename en vrolijke gewaarwording. Het is mijn laatste dag hier. Vanmiddag zal ik inschepen op het ms Insignia van Oceania Cruises om de terugreis naar huis te aanvaarden. Dit is het moment om de vele wonderschone ervaringen van de afgelopen twee dagen nog eens de revue te laten passeren. De Corcovado met boven op de berg het enorme Christusbeeld, uitkijkend en wakend over de stad. De kleurige optocht met opzwepende muziek en heupwiegende dansers. Het smaakvolle diner in het Sofitel met een fenomenaal zicht op het avondleven, zich afspelende op de Copacabana. De behaaglijke temperatuur, de geur, de sfeer.

En dan worden de door mij opgeroepen beelden wreed verstoord door geschreeuw en omvallend meubilair. Een vrouw, naast ons gezeten, gilt als een bezetene. De eigenaar van de bar rent zo hard als hij kan achter een vluchtende jongeman aan.  De laatste waagt van vrij hoog de sprong op het strand. Andere mannen, door de kreten en het geschreeuw gealarmeerd, sluiten zich aan. Er wordt geroepen om versterking... om de politie. De jongen is echter snel en behendig en weet uit de greep van de achtervolgers te blijven. Edoch... De volleyballers onderbreken hun spel en weten hem te tackelen en staande te houden. Tegen zo'n overmacht is hij niet opgewassen. Aan alle kanten wordt hij besprongen en zelfs klappen worden uitgedeeld, Twee quads door politieambtenaren bestuurd ploegen met behoorlijke snelheid door het zand. Aangekomen op de plek des onheils nemen zij het werk van de burgers over en slaan de jongeman in de boeien. Een en ander verloopt op vrij brute wijze. Hij wordt zonder pardon afgevoerd. Hij bleek het handtasje van de dame naast ons te hebben gestolen. En dat mag natuurlijk niet. Het achtste gebod zegt immers heel duidelijk: "GIJ ZULT NIET STELEN". En bovendien is dit de wijk van de toerist en daar moet vooral de rust gehandhaafd. Ook al om het inkomen van de middenstander te garanderen. Dat verklaart tevens de enorme overmacht.

BROOD OP DE PLANK.

Niet ver van het hippe Ipanema bevindt zich op een oppervlakte van nog geen twee vierkante kilometer de krottenwijk Rocinha. Een van de vele favela's, waar 250.000 mensen dicht opeengepakt proberen zich te redden.. Weliswaar doet de overheid moeite om dit gedeelte van de stad leefbaar te houden en te verbeteren, mede door krotten te vervangen voor stenen huizen. Maar huren van 300 tot wel 1000 Euro zijn door menigeen niet op te brengen. De meeste hier wonende mensen hebben geen werk en geen uitkering. Misdaad ligt dan ook op de loer. De politiemensen kunnen hier in het algemeen de orde niet bewaren. En als zij tot actie overgaan, gaat dat met zeer veel geweld.

Gustavo is een knappe jongeman van 24 jaar. Hij is in deze wijk opgegroeid. Op jonge leeftijd zoekt hij bruikbare materialen op de vuilnisbelt. En van het weinige geld dat dit oplevert houdt hij zich min of meer overeind. Zijn vader heeft hij niet of nauwelijks gekend. Zijn moeder houdt zich staande in de prostitutie en bemoeit zich niet of nauwelijks met de kleine Gustavo.Om het leven als kleine jongen wat draaglijker te maken en het leed van alle dag zoveel mogelijk te vergeten, heeft hij lange tijd lijm gesnoven. Intensief gebruik hiervan tast echter de hersenen aan. Gelukkig ziet de jonge Gustavo bijtijds in dat dit geen oplossing is en zoekt een wat verstandiger weg. Af en toe lukt het hem een baantje te vinden. Maar nooit voor lang, hoe hij ook zijn best doet. In een bepaalde periode verdient hij wat bij door toeristen voor een habbekrats rond te leiden. Dit is ook de tijd dat hij Larisse ontmoet. Met wat hout en golfplaat bouwen zij tegen de steile helling een eigen onderkomen. Samen zijn zij hier intens gelukkig. De geboorte van een gezonde dochter, Yasmin, laat niet lang op zich wachten. En gelukkig zijn er die overigens minieme inkomsten als gids in Rio, die het leven enige glans geven. Er is sprake van BROOD OP DE PLANK! Echter het noodlot slaat toe. Doordat zijn afkomst bij personeel van musea, hotels, en andere, vooral horecagelegenheden steeds meer bekend wordt, loopt de vraag om als gids op te treden sterk terug en wordt hij geweerd. Geen of weinig werk is voorhanden. Juist nu. o zo belangrijk voor de kleine Yasmin.

Het is vrijdag 7 maart 2008.

Het gezegde "BIJ GEBREK AAN BROOD EET MEN DE KORSTJES VAN PASTEIEN" is zeer van toepassing op het jonge gezin. En Gustavo stelt Larisse voor om het beneden aan de waterkant nog eens te proberen. Juist nu is werk, dus inkomen van groot belang. Hij kust zijn vrouw en gaat vroeg op pad. Op hoop van zegen. Maar het zit hem niet mee. Hij wordt gediscrimineerd, gezien als zwerver en is nergens meer welkom. Het huilen staat hem nader dan het lachen.

EN DAN IS DAAR HET MOMENT....

Gustavo is die dag niet meer thuis gekomen.

(Kees Krechting: 1e gedeelte als getuige - 2e gedeelte als gedachte)